Vučji čopor

Vučji čopor (nem. Wolfsrudeltaktik) je bilo ime za nemačku taktiku masovnog napada podmornicama na savezničke pomorske konvoje tokom Drugog svetskog rata. Termin je prvi uveo glavni zapovednik nemačke mornarice admiral Karl Denic.
Početkom Drugog svetskog rata taktika nemačkih podmornica sastojala se od dnevnih pojedinačnih napada u blizini protivničke obale. Nemačke podmornice na svojim su ophodnim crtama dočekivale protivničke brodove. Površinski napadi su izbegavani zbog izuzetno jake pratnje razarača i avionske zaštite, a podvodni pak napad otežava podvodni električni lokator. Zbog tih veoma teških uvjeta napada nemačke podmornice napuštaju obale i odlaze na otvoreno more gde love spore konvoje površinskih brodova (brzine 7,5 do 9 čvorova). Prvo napadaju pojedinačno, a onda ponove napad u grupi, prvenstveno su to noćni površinski torpedni napadi. U tim noćnim napadima podmornica borbeno dejstvuje kao torpiljerka pri čemu koristi veću brzinu i pokretljivost. Meta se traži danju i noću, a ako mu se danju ne može približiti, čeka se noć kada podmornica izroni i koristeći veću površinsku brzinu približi se cilju. Zbog niže platforme i male siluete omogućeno joj je da noću prva primeti metu i utvrdi da li je napad moguć i izvodljiv.
Nakon što su Nemci zauzeli francusku obalu, u borbenu su upotrebu uveli veći broj podmornica. Tako na jesen 1940. nemačke podmornice prelaze u skupne napade na konvoje. Nemačke podmornice raspoređene su na otvorenom moru na mogućim rutama konvoja i nalaze se u poretku ophodne crte (rastojanje je oko 30 milja, a kasnije je smanjeno na 15 milja). Ispred ophodne linije izbačena je jedna ili dvije podmornice koje zajedno čine podmorničku prethodnicu. Komandant napada nalazi se u početku na jednoj od podmornica, a kasnije je on u komandi na obali (BdU). Podmornica koja bi prva otkrila metu javlja svima na zajedničkoj otvorenoj radio-vezi: poziciju, kurs, brzinu, vrstu mete, jačinu, sastav osiguranja i meteorološke podatke. Kopnena komanda upućuje skupine podmornica koje su grupisane u čopore (svaki čopor ima svoje ime) prema pozicijama za napad.

Tako su od 11. do 20. marta 1943. godine napadala tri čopora naziva 'Šturmer' (18 podmornica), 'Drenger' (10 podmornica) i 'Raubgref' (10 podmornica). Napadi su izvedeni na sledeće konvoje saveznika: SC – 122 i HX – 229, pri čemu je potopljeno 32 površinska broda (oko 186 000 BRT). Od 28. aprila do 6. maja 1943. jugoistočno od Grenlanda napadaju tri čopora naziva 'Štar' (16 podmornica), 'Špeht' (18 podmornica) i 'Amsel' (11 podmornica). Tada su napadnuti konvoji ONS – 5 i SC – 128 pri čemu je potopljeno od 43 površinska broda, 13 prijevoznih brodova, a izgubljeno je 6 podmornica.
Napadi čopora podmornica postigli su najveće rezultate od decembra 1941. do kraja 1942. jer u to vreme Saveznici nisu imali dovoljan broj brodova i borbenih sredstava za suprotstavljanje podmornicama. Međutim, postupno Saveznici uvode sve veći broj snaga i sredstava u osiguranje konvoja (proširene su zone delovanja vazdušne zaštite, uvode se radari na brodove i vazduhoplove, unaprijeđena je radiodetekcija, a uvode se i zaštitne skupine za pratnju konvoja itd.), pa dotadašnji način napada podmornica na konvoje nailazi na sve veće probleme i do ljeta 1943. konačno je kao takav napušten.

Tokom septembra 1943. nemačke podmornice prelaze na podvodne napade u kojima uz pojedinačni napad primenjuju i skupni napad podmornica. U skupnom napadu (8 do 10 podmornica) napad se izvodi istovremeno sa svih podmornica, ili pak uzastopno, jedna za drugom podmornica u kratkom vremenskom intervalu izvodi napad. Tokom dana podmornice su pod vodom na svojim ophodnim linijama, zbijenog položaja i gotovo nepokretne čekaju noć. Danju bi napale samo ako bi konvoj naletio na njih. Napadom skupine podmornica zapoveda komandant podmornice koja je prva primetila konvoj i to dojavila ostalima. Podmornice međusobno održavaju vezu i strogo nadziru položaje susjednih im podmornica, a svakoj su podmornici strogo određeni rejoni (područja) gde može izvesti napad. Ako se napad provodi jedan za drugim, onda se to radi u trenutku kada konvoj napušta određeno područje podmornice i prelazi u područje odgovornosti druge podmornice.

U to doba nemačke podmornice dobile su u naoružanje električni torpedo sa uređajem za samonavođenje, pa je povećana efikasnost ciljanja, a osobito prema brodovima površinske zaštite konvoja. Nakon uvođenja šnorkla, koji je omogućio upotrebu dizel motora na zaronjenim podmornicama, podmornice opet prelaze u podvodni napad uz obale u vreme od maja 1944. do maja 1945. godine.
Čopor se sastoji od 5 do 8 podmornica, a ponekad i od 20 do 25 podmornica. U zavisnosti od značaja i brojnosti površinskih brodova u konvoju napad provodi i više čopora podmornica, ponekad je to i do 50 podmornica.

Podmornica koja bi održavala vizuelni kontakt sa konvojem, daleko ispod horizonta, nije nikako smela da napada. Podmornice određene za napad danju bi podilazile metama i tražile najpogodnije pozicije za napad. Podmornice su težile da zauzmu položaj u pramčanom sektoru konvoja, odakle bi onda noću izvele površinski torpedni napad kod kojeg bi probijale osiguranje konvoja. Ako se čopor danju nalazio u povoljnoj poziciji, podmornice su čekale pod vodom, a u sumrak ili noću izronile bi usred konvoja ili po krmi osiguranja razarača i započele napad. Najčešće podmornice bi napale u bok konvoja i gađale sa 2 do 3 torpeda. Pogodak torpeda izazvao bi poremećaj u borbenoj formaciji razarača iz osiguranja konvoja, jer bi razarači napali podmornicu koja bi ih odvukla od konvoja, a to bi onda vešto iskoristile druge podmornice iz čopora. Napadi bi se nastavljali nekoliko noći, a za uspeh je najvažnije bilo da podmornice pronađu konvoj koji bi tada danju neprimetno pratile, a noću napadale.

Razmatranje elemenata za napad noću je teže jer su ciljevi poput mase nejasnih kontura. Ako se utvrdi da napad s pozicije na kojoj se nalazi nije moguć, podmornica se udaljava van granice optičke vidljivosti i traži povoljnu poziciju za napad. Podmornica će napasti ako se nađe na poziciji povoljnih kursnih uglova (60 do 90 stepeni) uz stalan nadzor smera plovidbe da ne bi došlo do sudara sa metom napada i to sa što manje udaljenosti zbog izbegavanja grešaka tokom određivanja elemenata za torpediranje. Nakon napada podmornica ostaje na površini radi napada na druge mete ili se udaljava od napadnutog cilja površinskom brzinom. Ako se mora izvlačiti, izvlači se prema krmi cilja, a ako je napadnuta od razarača, podmornica brzo zaroni i energično ide u dubinu.